Crop insurance list : 12 जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना या दिवशी मिळणार 22000 हजार रुपये
Crop insurance list : भारतीय शेती क्षेत्रातील एक महत्त्वाची क्रांतीकारी पाऊल म्हणजे प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY).
२०१६ साली सुरू झालेली ही योजना शेतकऱ्यांच्या जीवनात नवीन आशा घेऊन आली आहे.
नैसर्गिक आपत्ती, हवामान बदल आणि किडींच्या प्रादुर्भावामुळे होणाऱ्या पीक नुकसानीपासून शेतकऱ्यांना
संरक्षण देण्याचे महत्त्वपूर्ण काम ही योजना करते. या लेखात आपण या योजनेच्या विविध पैलूंचा सखोल अभ्यास करणार
आहोत.
भारतीय शेती अनेक आव्हानांना सामोरी जात आहे. अनियमित पाऊस, दुष्काळ, पूर, चक्रीवादळे अशा नैसर्गि
👇👇👇👇👇
अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा
आपत्तींमुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होते. याशिवाय किडींचा प्रादुर्भाव आणि रोगांमुळे देखील पिकांचे
नुकसान होते.
या सर्व समस्यांमुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न अस्थिर राहते आणि त्यांच्या आर्थिक सुरक्षिततेवर परिणाम होतो.
अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांना आर्थिक संरक्षण देण्याची गरज होती.
याच गरजेतून प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेची निर्मिती झाली.
योजनेचे महत्त्वाचे वैशिष्ट्ये
प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेची काही ठळक वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत:
१. कमी प्रीमियम दर: या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना अत्यंत कमी दरात विमा संरक्षण मिळते.
खरीप पिकांसाठी २%, रब्बी पिकांसाठी १.५% आणि वार्षिक व्यावसायिक/बागायती पिकांसाठी ५% एवढा प्रीमियम आकारला जातो.
२. सरकारी अनुदान:उर्वरित प्रीमियमची रक्कम केंद्र आणि राज्य सरकार समान पद्धतीने भरतात.
यामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक बोजा कमी होतो.
ऑनलाइन पोर्टल: शेतकऱ्यांसाठी एक समर्पित ऑनलाइन पोर्टल उपलब्ध आहे.
या पोर्टलवर शेतकरी नोंदणी करू शकतात, विमा हक्क दाखल करू शकतात .
आणि योजनेशी संबंधित सर्व माहिती मिळवू शकतात.
3 . लवकर विमा हक्क निपटारा: या योजनेंतर्गत विमा हक्क निपटाऱ्याची प्रक्रिया जलद केली आहे.
शेतकऱ्यांना त्यांच्या नुकसानीची भरपाई लवकरात लवकर मिळावी यासाठी प्रयत्न केले जातात.
योजनेचा लाभ घेण्याची प्रक्रिया
प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पुढील पायऱ्या अनुसरायला हव्यात:
१. पात्रता तपासणे: सर्व प्रकारचे शेतकरी – लहान, मध्यम किंवा मोठे,
कर्जदार किंवा बिगर कर्जदार – या योजनेत सहभागी होऊ शकतात.
२. नोंदणी प्रक्रिया: शेतकऱ्यांनी स्थानिक बँक शाखा किंवा विमा कंपनीच्या कार्यालयात जाऊन नोंदणी करावी.
ऑनलाइन नोंदणीची सुविधाही उपलब्ध आहे.
३. आवश्यक कागदपत्रे: नोंदणीसाठी ७/१२ उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक,
पीक पेरणीचा पुरावा अशी कागदपत्रे सादर करावी लागतात.
४. प्रीमियम भरणा: निर्धारित कालावधीत प्रीमियमची रक्कम भरणे आवश्यक आहे.
कर्जदार शेतकऱ्यांच्या बाबतीत बँक स्वयंचलितपणे प्रीमियम कापून घेते.
५. नुकसान कळवणे: पीक नुकसान झाल्यास ७२ तासांच्या आत संबंधित अधिकाऱ्यांना कळवावे.
योजनेचे फायदे
प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होतात:
१. आर्थिक सुरक्षा: नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून शेतकऱ्यांना संरक्षण मिळते.
यामुळे त्यांच्या उत्पन्नात स्थिरता येते.
२. कमी प्रीमियम: अत्यंत कमी प्रीमियम दरामुळे लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांनाही या योजनेचा लाभ घेता येतो.
३. व्यापक संरक्षण: पेरणीपासून कापणीपर्यंत सर्व टप्प्यांवर पिकांना संरक्षण मिळते.
पूर, दुष्काळ, वादळ, किडींचा प्रादुर्भाव अशा सर्व प्रकारच्या नुकसानीसाठी विमा संरक्षण उपलब्ध आहे.
४. कर्जाची उपलब्धता: विमा संरक्षणामुळे बँका शेतकऱ्यांना सहजतेने कर्ज देतात.
यामुळे शेतीसाठी आवश्यक भांडवल उपलब्ध होते.
५. तंत्रज्ञानाचा वापर: आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे योजनेची अंमलबजावणी .
अधिक पारदर्शक आणि कार्यक्षम झाली आहे.
प्रधानमंत्री पीक विमा योजना अत्यंत महत्त्वाची असली तरी तिच्यासमोर काही आव्हानेही आहेत:
१. आर्थिक मदत: पीक नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना तात्काळ आर्थिक मदत पुरवणे हे या योजनेचे प्राथमिक उद्दिष्ट आहे.
यामुळे शेतकऱ्यांना आपल्या नुकसानीतून लवकर सावरता येते.
२. उत्पन्न स्थिरीकरण: शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात स्थिरता आणण्यासाठी ही योजना मदत करते.
नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीची भरपाई मिळाल्याने
शेतकऱ्यांचे उत्पन्न एका पातळीवर टिकून राहते.
